SomonScriptDocsТағйирёбандаҳо
Боби 2 • Асосҳои забон

Тағйирёбандаҳо ва собитҳо дар SomonScript

Тағйирёбанда монанди қуттӣ аст, ки дар он маълумот нигоҳ дошта мешавад. Дар ин мавзуъ мефаҳмем, ки чӣ гуна қиматҳоро эълон кунем, тағйир диҳем ва дар экран нишон диҳем.

1. Тағйирёбанда чист?

Тағйирёбанда (variable) – ин номест, ки мо ба қимат медиҳем, то онро баъдтар истифода барем. Масалан, синну сол, ном ё натиҷаи ҳисоб.

  • тағ ё тағйирёбанда – қимате, ки баъдтар метавон тағйир дод.
  • собит – қимате, ки баъд аз эълон дигар тағйир дода намешавад (масалан, ПИ).

2. Мисоли оддӣ

Дар мисоли поён мо якчанд тағйирёбанда эълон мекунем ва онҳоро дар экран нишон медиҳем. Кӯшиш кунед, ки қиматҳоро худатон иваз кунед.

Маълумоти шахсӣ

Тағйирёбандаҳои сатрӣ ва рақамӣ бо чопи натиҷа ба экран. Ин намуна ба осонӣ ба синф фаҳмонда мешавад.

example.som
// Эълони тағйирёбандаҳо
тағ ном: сатр = "Аҳмад";
тағ синну_сол: рақам = 15;
// Собити барои шаҳр
собит ШАҲР: сатр = "Душанбе";

// Чопи маълумот ба экран
чоп.сабт("Ном: " + ном);
чоп.сабт("Синну сол: " + синну_сол);
чоп.сабт("Шаҳр: " + ШАҲР);
terminal
somon run variables.som
Ном: Аҳмад
Синну сол: 15
Шаҳр: Душанбе

3. Мисоли каме мушкил (бо ҳисоб)

Дар ин мисол мо се бахоро нигоҳ медорем, ҷамъи онҳоро ҳисоб карда, миёнаи бахоҳо ва натиҷаро ба экран мебарорем.

Миёнаи бахоҳо

Тағйирёбандаҳо барои се фанн ва ҳисоб кардани миёнаи бахоҳо.

example.som
// Бахоҳои донишҷӯ
тағ бахо_математика: рақам = 5;
тағ бахо_физика: рақам = 4;
тағ бахо_забон: рақам = 3;

// Ҳисоб кардани ҷамъи бахоҳо
тағ ҷамъ: рақам = бахо_математика + бахо_физика + бахо_забон;

// Ҳисоб кардани миёна
тағ миёна: рақам = ҷамъ / 3;

// Натиҷаи ниҳоӣ
чоп.сабт("Миёнаи бахоҳо: " + миёна);
terminal
somon run grades.som
Миёнаи бахоҳо: 4

4. Машқҳо барои синф

Ин машқҳоро метавонед ҳамчун кори хонагӣ ё кори гуруҳӣ истифода баред. Барои ҷавобҳои муфассал ба матни пурра дар боби 2 нигаред.

  1. Тағйирёбандаҳои ном,синну_сол ва шӯъба-ро эълон кунед ва ба экран чоп намоед.
  2. Собити ПИ-ро бо қимати 3.14 эълон карда, масоҳати доираро барои радиуси 5 ҳисоб кунед.
  3. Кӯшиш кунед, ки қимати собитро тағйир диҳед ва бубинед, ки компилятор чӣ гуна хатогӣ медиҳад.